درمان قوز کمر با حرکات اصلاحی یا جراحی؟ بهترین انتخاب چیست؟

قوز کمر یا کیفوز یکی از مشکلات شایعی است که می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله نشستن نادرست، ضعف عضلات پشت، مشکلات مادرزادی یا حتی افزایش سن ایجاد شود. این وضعیت نه‌تنها بر زیبایی اندام و اعتماد به نفس فرد تأثیر می‌گذارد، بلکه ممکن است با دردهای مزمن، کاهش انعطاف‌پذیری و حتی مشکلات تنفسی همراه باشد. در بسیاری از موارد، افراد به این مشکل بی‌توجهی می‌کنند و تنها زمانی که درد و ناراحتی تشدید می‌شود، به دنبال راهی برای درمان آن می‌گردند. اما آیا می‌توان با روش‌های ساده، این وضعیت را اصلاح کرد؟ یا نیاز به درمان‌های تخصصی‌تری وجود دارد؟

در ادامه این مطلب، بهترین راهکارهای درمانی برای رفع قوز کمر را بررسی خواهیم کرد. از تمرینات اصلاحی گرفته تا روش‌های فیزیوتراپی و حتی گزینه‌های پزشکی که در موارد شدیدتر پیشنهاد می‌شوند. اگر به دنبال روشی مؤثر برای اصلاح وضعیت بدنی خود هستید و می‌خواهید بدانید که کدام راهکار برای شما مناسب‌تر است، ادامه این مطلب را از دست ندهید!

بررسی درجات و شدت قوز کمر

قوز کمر یا کیفوز بسته به شدت و زاویه انحنای ستون فقرات در سه درجه مختلف طبقه‌بندی می‌شود. این درجات مشخص می‌کنند که آیا مشکل صرفاً یک وضعیت قابل اصلاح با تمرینات ساده است یا نیاز به درمان‌های تخصصی‌تر دارد.

۱. کیفوز خفیف (۱۰ تا ۲۰ درجه): در این حالت، قوز کمر چندان مشهود نیست و معمولاً فرد هنگام نشستن یا ایستادن نادرست، انحنای بیشتری را احساس می‌کند. این نوع کیفوز اغلب به دلیل ضعف عضلات پشت و وضعیت نامناسب بدن ایجاد شده و با تمرینات اصلاحی و ورزش‌های مخصوص قابل درمان است.

۲. کیفوز متوسط (۲۰ تا ۴۵ درجه): در این سطح، انحنای ستون فقرات بیشتر شده و ممکن است باعث دردهای گاه‌به‌گاه در ناحیه کمر و شانه شود. برخی افراد در این مرحله از قوز، احساس خستگی و کاهش انعطاف‌پذیری در ناحیه پشت دارند. معمولاً فیزیوتراپی، حرکات اصلاحی و در برخی موارد بریس‌های طبی برای جلوگیری از پیشرفت انحنا توصیه می‌شود.

۳. کیفوز شدید (بیش از ۴۵ درجه): در این حالت، انحنای کمر کاملاً مشهود بوده و می‌تواند علاوه بر دردهای شدید، منجر به مشکلاتی مانند محدودیت حرکتی، فشار بر ریه‌ها و حتی کاهش ظرفیت تنفسی شود.

درمان این نوع قوز کمر ممکن است به ترکیبی از روش‌های فیزیوتراپی، بریس‌های طبی و در برخی موارد، جراحی نیاز داشته باشد؛ اما در هر حال برای هر یک از آنها لازم است به فوق تخصص ارتوپد کودکان در تهران مراجعه نمایید.

چه زمان حرکات اصلاحی قوز کمر را درمان میکند؟ 

حرکات اصلاحی می‌توانند در صورتی که قوز کمر در مراحل اولیه باشد یا منشأ آن مشکلاتی مانند ضعف عضلانی و عادت‌های غلط نشستن و ایستادن باشد، مؤثر واقع شوند. معمولاً کیفوز خفیف (۱۰ تا ۲۰ درجه) و در برخی موارد کیفوز متوسط (۲۰ تا ۴۵ درجه) با انجام تمرینات مناسب و اصلاح سبک زندگی بهبود می‌یابد. در این شرایط، تقویت عضلات پشت، کشش عضلات سینه و افزایش آگاهی نسبت به وضعیت صحیح بدن می‌تواند به تدریج باعث اصلاح انحنا شود.

اما اگر قوز کمر به دلیل مشکلات ساختاری مانند ناهنجاری‌های مادرزادی، پوکی استخوان شدید یا کیفوز‌های پیشرفته‌تر ایجاد شده باشد، حرکات اصلاحی به‌تنهایی کافی نیستند. در این موارد، تمرینات می‌توانند به کاهش درد و بهبود انعطاف‌پذیری کمک کنند، اما برای اصلاح کامل انحنا، روش‌های مکمل مانند فیزیوتراپی، بریس‌های طبی یا حتی جراحی ممکن است مورد نیاز باشد. بنابراین، برای تشخیص اینکه آیا تمرینات اصلاحی برای شما کافی است یا خیر، بهتر است ابتدا با یک متخصص فیزیوتراپی یا ارتوپدی مشورت کنید.

چه زمان برای درمان قوز کمر جراحی لازم است؟

جراحی درمان قطعی قوز کمر است و زمانی توصیه می‌شود که شدت انحنای ستون فقرات به حدی برسد که عملکرد طبیعی بدن را مختل کند یا درد و ناراحتی شدید و مقاوم به درمان ایجاد شود. به‌طور کلی، شرایطی که ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند شامل موارد زیر هستند:

۱. کیفوز شدید (بیش از ۷۰ درجه): در مواردی که انحنای کمر بیش از ۷۰ درجه باشد، جراحی یکی از گزینه‌های اصلی درمان است، زیرا چنین انحنایی می‌تواند بر عملکرد ریه‌ها و قلب تأثیر بگذارد و مشکلاتی مانند تنگی نفس ایجاد کند.

۲. درد مزمن و مقاوم به درمان: اگر فردی با وجود انجام تمرینات اصلاحی، فیزیوتراپی و استفاده از بریس همچنان درد شدید و مداوم داشته باشد که فعالیت‌های روزمره او را مختل کند، جراحی می‌تواند به عنوان یک راهکار درمانی در نظر گرفته شود.

۳. ناهنجاری‌های مادرزادی یا پیش‌رونده: برخی از انواع کیفوز به دلیل مشکلات مادرزادی در ساختار مهره‌ها ایجاد می‌شوند و با گذشت زمان پیشرفت می‌کنند. در این موارد، جراحی ممکن است برای جلوگیری از تشدید مشکل ضروری باشد.

۴. فشار بر نخاع و مشکلات عصبی: در موارد نادر، قوز کمر می‌تواند باعث تحت‌فشار قرار گرفتن نخاع شود که منجر به علائمی مانند بی‌حسی، ضعف عضلانی یا مشکلات حرکتی می‌شود. در چنین شرایطی، جراحی برای جلوگیری از آسیب‌های جدی عصبی ضروری است.

۵. مشکلات ظاهری شدید و کاهش کیفیت زندگی: در برخی افراد، قوز شدید باعث تغییرات ظاهری قابل توجه و کاهش اعتماد به نفس می‌شود. اگر این وضعیت بر سلامت روانی و اجتماعی فرد تأثیر بگذارد و سایر روش‌های درمانی پاسخگو نباشند، جراحی می‌تواند گزینه‌ای برای اصلاح وضعیت بدن باشد.

جراحی معمولاً شامل روش‌هایی مانند فیوژن ستون فقرات (جوش دادن مهره‌ها) یا قرار دادن پیچ و میله‌های مخصوص برای اصلاح انحنا است. با این حال، این روش یک راهکار تهاجمی محسوب می‌شود و معمولاً زمانی انجام می‌شود که سایر درمان‌ها نتوانند تأثیر مطلوبی بگذارند.

برای کودکان بهترین روش درمانی کیفوز چیست؟ 

برای درمان کیفوز در کودکان، روش درمانی بستگی به شدت انحنای کمر، سن کودک و علت ایجاد کیفوز دارد. در اینجا به بررسی دو روش اصلی درمانی یعنی حرکات اصلاحی و جراحی می‌پردازیم:

1. حرکات اصلاحی (برای کیفوز خفیف تا متوسط):

برای بسیاری از کودکان، به‌ویژه در مراحل اولیه کیفوز (که انحنای کمر کمتر از ۴۵ درجه است)، حرکات اصلاحی و فیزیوتراپی معمولاً مؤثرترین روش درمانی است. این تمرینات به تقویت عضلات پشت، بهبود وضعیت بدن و افزایش انعطاف‌پذیری ستون فقرات کمک می‌کنند.

• تمرینات کششی: برای کاهش سفتی عضلات و بهبود وضعیت بدن.
• تقویت عضلات پشت و شکم: کمک به حفظ وضعیت صحیح بدن.
• آگاهی از وضعیت بدن: آموزش کودک به نشستن و ایستادن صحیح می‌تواند از بدتر شدن کیفوز جلوگیری کند.

این روش‌ها معمولاً به‌ویژه در کودکانی که دارای کیفوز خفیف یا متوسط هستند و هیچ علامت شدید عصبی یا درد شدید ندارند، می‌توانند وضعیت را به‌طور مؤثری بهبود بخشند. حرکات اصلاحی معمولاً در مدت زمان طولانی‌تر و به‌طور مداوم تأثیرگذار هستند، اما در صورت رعایت مداوم و پیگیری درمان، می‌توانند به نتیجه مطلوب برسند.

2. جراحی (برای کیفوز شدید یا پیشرفته):

جراحی معمولاً زمانی توصیه می‌شود که انحنای ستون فقرات به شدت پیشرفته باشد (بیش از ۷۰ درجه) و باعث بروز مشکلاتی مانند درد شدید، مشکلات تنفسی یا فشار بر نخاع شود. در این صورت، جراحی به منظور اصلاح دائمی انحنای ستون فقرات و جلوگیری از پیشرفت آن انجام می‌شود. این روش معمولاً زمانی استفاده می‌شود که سایر روش‌ها مانند حرکات اصلاحی و بریس‌های طبی نتوانسته‌اند تأثیر کافی داشته باشند.

در جراحی، پزشکان معمولاً از پیچ و میله‌های فلزی برای اصلاح انحنا و تثبیت مهره‌ها استفاده می‌کنند. این عمل می‌تواند به بهبود وضعیت جسمانی کودک کمک کند و از عوارض جدی جلوگیری کند، اما چون یک روش تهاجمی است، معمولاً به عنوان گزینه آخر در نظر گرفته می‌شود.

نتیجه‌گیری:

• اگر کیفوز کودک خفیف تا متوسط باشد، حرکات اصلاحی و تمرینات فیزیوتراپی معمولاً بهترین گزینه درمانی هستند.
• در صورت وجود کیفوز شدید یا پیشرفته که باعث درد یا مشکلات جدی می‌شود، جراحی می‌تواند گزینه ضروری برای اصلاح وضعیت ستون فقرات باشد.

در هر صورت، تشخیص دقیق و برنامه درمانی مناسب باید توسط یک متخصص ارتوپد یا فیزیوتراپیست کودکان انجام شود.

طول درمان کیفوز با جراحی و حرکات اصلاحی

طول درمان کیفوز بستگی به شدت مشکل، روش درمانی انتخابی و همکاری فرد در اجرای درمان دارد:

1. طول درمان با حرکات اصلاحی:

در صورتی که کیفوز در مراحل اولیه یا متوسط باشد (بیش از ۱۰ تا ۴۵ درجه)، درمان با حرکات اصلاحی می‌تواند مؤثر باشد.

زمان درمان: در این روش، نتایج معمولاً بعد از ۳ تا ۶ ماه از شروع تمرینات قابل مشاهده است، اما برای بهبود کامل و اصلاح وضعیت بدن ممکن است به ۱ تا ۲ سال زمان نیاز باشد.

نکات مهم: درمان با حرکات اصلاحی نیاز به مداومت و پیگیری دارد. اگر کودک به‌طور منظم تمرینات را انجام دهد و وضعیت بدنی‌اش را اصلاح کند، می‌تواند در نهایت انحنای کمر را بهبود بخشد. به‌علاوه، تغییرات در وضعیت بدنی باید تحت نظر یک فیزیوتراپیست متخصص انجام شود تا بهترین نتایج حاصل شود.

2. طول درمان با جراحی:

در موارد شدید کیفوز که نیاز به جراحی پیدا می‌شود، روند درمان به طور کلی پیچیده‌تر و زمان‌برتر است.

زمان درمان: بعد از جراحی، بیمار معمولاً نیاز به ۲ تا ۳ ماه برای بهبودی اولیه و بازگشت به فعالیت‌های عادی دارد. اما بهبودی کامل و به دست آوردن انعطاف‌پذیری کامل ستون فقرات ممکن است به ۶ ماه تا ۱ سال زمان نیاز داشته باشد.

رعایت مراقبت‌ها: بعد از جراحی، کودک باید تحت مراقبت‌های خاص قرار گیرد تا از عوارضی مانند عفونت یا آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود. در این دوران، فیزیوتراپی نیز برای بازتوانی و تقویت عضلات ضروری است.